Van Kent Merkezi’nin 34 km güneydoğusunda konik biçimli bir tepede oluşmuştur. Van Gölü’nün güneydoğu kıyısında yer alan Höyük, Van Gölü suları tarafından oldukça tahrip edilmiştir. Dilkaya Nekropolü’nde 1984-1991 yılları arasında Prof. Dr. Altan Çilingiroğlu başkanlığında arkeolojik kazılar sürdürülmüştür. Höyükte Ortaçağ, Demir Çağ, Erken Tunç Çağı tabakaları saptanmıştır.

Höyüğün en erken tabakası olan Erken Tunç Çağı tabakasının hemen üzerinde Orta Demir Çağı yapıları yer almıştır ve bu yapılar içinden de kırmızı astarlı Urartu çanak-çömleği bulunmuştur. Demir Çağı mimarisi M6, M7, ve N7 açmalarında izlenebilmiştir. Bu alanlardan çıkan buluntular Urartu Krallığı ile çağdaştır. Ortaçağ tabakasından sonra karşılaşılan çakıl tabakasının hemen altında, kerpiç duvarlarla bölümlere ayrılmış taş duvarlı dikdörtgen bir mekan ortaya çıkarılmıştır. Bu alandan ortaya çıkarılan ve Urartu seramiği özelliği gösteren depo kapları bu mekânın depolama amacıyla kullanıldığını göstermektedir.  Yine bu tabaka alttaki Erken Tunç Çağı tabakasının üzerine oturmuştur.

Buradaki durum da höyüğün diğer alanlardaki tabakalanma durumunu izler. Höyükte İlk Tunç Çağı’ndan sonra Urartu dönemine kadar bir yerleşme olmadığı anlaşılmaktadır. Urartu tabakaları ile İlk Tunç tabakasının arasında ise ince bir yangın tabakası vardır.

Dilkaya Nekropolü ise höyüğün yaklaşık 200 m kuzeyinde yer almaktadır. Nekropol alanında yapılan kazı çalışmalarında dört gömü anlayışı saptanmıştır. Basit toprak mezarlar, taş sandık mezarlar, oda mezarlar ve urneler.

Nekropol alanındaki basit toprak kum gömüler ve urne gömüler Urartu ve Orta Demir Çağı’na tarihlendirilmişlerdir. Büyük Oda Mezar olarak adlandırılan mezar 2.40x4.60 m ölçülerinde dikdörtgen bir plana sahiptir. Mezar odasının batısında yarım daire biçiminde oluşturulmuş alan dromos olarak kullanılmıştır. Bu alandan dikine yerleştirilmiş kapak taşı ile kapatılmış açıklıktan mezar odasına girilmiştir. Mezar odasının kuzeydoğu köşesinde bir hoker gömü tespit edilmiştir. Mezar odası içinde 11 iskelet ortaya çıkarılmıştır. İkinci oda mezar büyük oda mezarın kuzeyinde ortaya çıkarılmıştır. Dromossuz olduğu anlaşılan mezar odası dairesel bir plana sahiptir. Duvarları 0.75 m kalınlığa sahiptir ve yan duvarlar 1.70 m yüksekliğindedir. Giriş açıklığı batı yönde olan mezar odası içinden 30’dan fazla kafatası ortaya çıkarılmıştır.

Mezar odası içinden yılan başlı iki tunç bilezik, bir demir asa başı, boncuklar ve tunç bir fibula çıkarılmıştır. Mezar odası içinden bulunmuş olan yanmış kemik parçaları bu mezarda kremasyon gömünün yapılmış olabileceğini gösterir.

Dilkaya taş sandık mezarlarında iki tür gömü anlayışı uygulanmıştır. Yakılarak mezara konulan gömüler yanında hoker tarzında gömü anlayışı da görülmektedir. No.1 olarak adlandırılan taş sandık mezar 0.70x1.10 m ölçülerinde dikdörtgen planlıdır. Mezar odası içine 8 gömü yapılmıştır. Mezar içinden ortaya çıkarılan çanak çömlekler ve demirden bir saç iğnesi ile mezar odası Erken Demir Çağı’na tarihlendirilmiştir.

Kremasyon gömünün yapıldığı 2. No’lu taş sandık mezar 0.40x0.44 m ölçülerindedir. Mezar dikine yerleştirilmiş 0.40-0.50 m yüksekliğindeki yassı sal taşlarıyla oluşturulmuştur.